ظروف کاشت

شاید همه ما روزی با کاشتن دانه ای از یک گیاه، احساس جان بخشیدن به یک موجود را تجربه کرده باشیم. آن زمان که با کاشت دانه های لوبیا و عدس، جان تازه ای به این بذور خفته و بی خبر از دنیای حقیقی می بخشیم، در می یابیم که چه جذایت هایی در پس این رویش نهفته است. گیاهان اطراف ما، تجسمی از آفزینش بی منتهای الهی هستند که با ویژگیهای منحصربه فرد خود، سایر موجودات زنده را مجذوب و وابسته خود نموده اند. آنها با عمل فتوسنتز (غذاسازی توسط نور) ، میلیونها ذره قندی را در ساختارهای سبزی چون برگها و ساقه ها ساخته و به نقاط دیگر مثل گلها، میوه ها و ریشه ها که قادر به غذاسازی نیستند می فرستند. گیاهان مختلف با جذب آب و مواد غذایی توسط ریشه ها، آنها را با کمک نور خورشید (یا سایر نورهای مصنوعی مثل لامپ ها) ، به مواد پرورده ای تبدیل می کنند که تک تک سلول های گیاهی وابسته به آن هستند. ریشه های گیاهان، علاوه بر جذب آب و مواد غذایی از محیط پیرامونشان، باعث استحکام و پایداری پیکره گیاه در بسترها و محیط های خاکی می گردند. امروزه برخی از گیاهان از قبیل پاره ای سبزیجات مثل کلم، کاهو، خیار، گوجه فرنگی، توت فرنگی و فلفل وبعضی از گیاهان زینتی مثل رز هلندی، آنتریوم، داودی، سوسن، جربرا و آلسترومریا، در محیط های غیر خاکی کاشته می شوند و بستر آنها را موادی تشکیل می دهد که بسیار نرم و نفوذپذیر با قابلیت بالای جذب آب می باشند و تنها جهت نگهداری گیاه روی زمین بکار می روند و به چنین محیط هایی، محلول های غذایی از پیش ساخته افزوده می شود تا مواد غذایی معدنی (minerals) به راحتی در اختیار گیاه قرار گیرد. این روش کشت گیاهان بدون استفاده از خاک را آبکشت یا هیدروپونیک می نامند. جدای از این بحث که خارج از مقوله این متن است، باید دانست که تمامی این محیط ها (چه خاکی و چه هیدروپونیک) نیازمند مکانی بوده تا بتوانند در آن قرار بگیرند و توده اجزای خود را حفظ کنند و بدین جهت از ظروف کاشت و گلدانهای مختلف استفاده می گردد تا با ثابت نگه داشتن بسترهای کشت (خاک یا مواد به کار رفته) زمینه مناسب حفظ و توسعه ریشه های گیاهان فراهم شود. گلدانها (pots)، ظروف (containers) و جعبه های کاشت (boxes) در انواع و اقسام مختلف ساخته شده اند وجنس مواد تشکیل دهنده آنها هم متفاوت است. در گذشته، منحصرآ از گلدانهای سفالی استفاده می شد که در مقایسه با امروز که بیشتر از گلدانهای پلاستیکی (پلی اتیلنی) استفاده می شود، مزایا ومعایبی  را برای هر دو می توان متصور بود. در مقام مقایسه بین این دو گروه از ظروف کاشت، مزایا و معایب موجود بدین شرح است:

گلدان های سفالی

الف) محاسن:

1- از مواد ساده و ارزان قیمت و با روش ساده ای ساخته می شوند (گل رس، مهارت دست سفالگر و حرارت آتش)

2- دارای خلل و فرج کافی برای تهویه می باشند.

ب) معایب:

1- رطوبت را به آسانی از دست می دهند.

2- سنگین و حجیم می باشند.

3- به علت شکل خاص خود، حمل و نقلشان مشکل است.

4- به آسانی می شکنند.

5- پس از مدتی که از آنها استفاده شد، نمک های سمی در آنها انباشته می شود وبه همین دلیل ضرورت دارد آنها را قبل از استفاده مجدد مدتی در آب قرار دهند.

6- چون از جنس خاک هستند، ریشه های گیاهان در دیواره داخلی آنها نفوذ کرده و هنگام تعویض گلدان ویا خارج نمودن گیاه از گلدان بسیاری از ریشه های ظریف و مفید گیاه آسیب می بینند.

گلدان های پلاستیکی

گلدانهای پلاستیکی گرد یا مربع بوده ومزایای بسیاری دارند.

الف) محاسن:

1- آنها را می توان چندین بار بکار برد.

2- سبک وزن می باشند.

3- چون داخل هم می شوند در انبار جای کمی را می گیرند.

4- گلدانهای پلاستیکی را به راحتی می توان با بخار آب ضد عفونی نمود.

5- تغییر رنگ آنها به کندی صورت می گیرد.

6- جا بجا کردن گیاهان از گلدانی به گلدان دیگر راحت تر صورت می گیرد و ریشه ها کمتر آسیب می بینند.

ب) معایب:

1- عدم داشتن خلل وفرج جهت تهویه خاک و ریشه ها.

2- برخی از گلدانهای پلاستیکی شکننده بوده و باید به دقت جابجا شوند (بعضی انواع دیگر که از پلی اتیلن ساخته شده اند قابلیت انعطاف داشته و محکم می باشند).

3- گرانتر از گلدانهای سفالی بوده و هزینه بیشتری جهت تولید نیاز دارند.

اضافه می گردد که زیبایی گلدانهای پلاستیکی که در طرح وشکل ها و رنگهای مختلف ساخته می شوند به مراتب بیشتر بوده و اگرچه هزینه آنها نسبت به گلدانهای سفالی بیشتر است، ولی به جهت محاسن بیشتری که دارند با صرفه تر و کارآمدتر می باشند.