به طور کلی دو گروه از عوامل، بر رشد گیاه موثر هستند که بعنوان عوامل محیطی و عوامل ژنتیکی بیان می شوند.

عوامل ژنتیکی:

منظور از عامل ژنتیکی همان ساختار و تشکیلات ژنتیکی گیاه است. به عبارت دیگر با توجه به خصوصیت ژنتیکی، هر گیاه توان و استعداد معینی برای تولید دارد.

عملکرد پتانسیل یا پتانسیل ژنتیکی به پتانسیل یا مقدار تولید گیاه در شرایط مناسب گفته می شود.

شناسایی عوامل محدود در محیط رشد، یکی از اهداف پرورش دهندگان گیاهان می باشد. آنها با حذف عوامل محدود کننده سعی در افزایش تولید تا حد پتانسیل ژنتیکی را دارند اما به دلیل وجود عوامل محدودکننده، نمی توان به سقف پتانسیل رسید ولی می توان به آن نزدیک شد.

عوامل محیطی:

عوامل محیطی متعددی وجود دارند که بیش از ۵۲ عامل محیطی تاکنون شناسایی شده اند که می توانند رشد گیاه را تحت تاثیر قرار بدهند:

محیط: مجموعه ای از شرایط خارجی که رشد و تکامل موجودات زنده از جمله گیاهان را تحت تاثیر قرار می دهد، را محیط می گویند. از جمله عوامل داخلی می توان به ژنتیک گیاه اشاره کرد ولی تعدادی از عوامل که در خارج از گیاه وجود دارند و رشد گیاه را تحت تاثیر قرار می دهند را تحت عنوان محیط شناسایی کرده اند.

تقسیم بندی عوامل محیطی:

عوامل محیطی به دو دسته تقسیم می شوند:

۱) عوامل محیطی مفید به اصطلاح عوامل محیطی ضروری که حتماً باید در محیط رشد گیاه وجود داشته باشند مثل نور، دما، خاک مناسب و آب کافی.

۲) عوامل محیطی که برای رشد گیاه زیانبار هستند.

آیا عوامل محیطی موثر بر رشد گیاه قابل کنترل هستند؟

عوامل محیطی متعدد می باشند و به طور مثبت و منفی، رشد گیاه را تحت تاثیر قرار می دهند. ممکن است عوامل محیطی در باغ و باغچه خیلی قابل کنترل نباشند مانند نور اما بعضی از این عوامل با یک مدیریت صحیح قابل کنترل هستند مثلاً رطوبت خاک. اگر آبیاری طبق اصول مناسب باشد می توان رطوبت خاک را در یک حدی که برای رشد گیاه مناسب باشد کنترل کرد اما در محیط گلخانه و یا محیط بسته که گل ها و گیاهان زینتی تولید و تکثیر می شوند، عوامل محیطی قابل کنترل هستند یعنی می توانیم با روشن کردن لامپ، مقدار نوری که برای رشد گیاه مناسب است را افزایش دهیم. پس در محیط گلخانه می توان خیلی از عوامل محیطی را کنترل کرد ولی در فضای بیرون، بعضی از این عوامل از کنترل ما خارج هستند.

بخشی از عوامل محیطی مفید و بخش دیگر زیان آور هستند. از جمله عوامل محیطی زیان آور گرمای زیاد، خشکی، سرما، شوری خاک و آلودگی هوا می باشند که می توان به آنها اشاره کرد.